عربستان سعودی در تلاش است به منظور مقابله با کاهش درآمدهای نفتی و افزایش کسری بودجه، درآمدهای خود را از حج افزایش دهد.
حج دومین منبع درآمد مهم عربستان پس از نفت و گاز است. همه ساله در موسم حج حدود 2 میلیون زائر خارجی به شهر مقدس مکه سفر میکنند و انتظار میرود این رقم تا سال 2020 به بیش از 2.7 میلیون نفر در سال برسد.
به گفته اقتصاددانان، مراسم حج تمتع و عمره قابلیت ایجاد فرصت های شغلی و کمک به اقتصاد عربستان سعودی را دارد. درآمدهای ناشی از بخش گردشگری حج تمتع و عمره به ترتیب 22.6 میلیارد دلار (85 میلیارد ریال سعودی) و 12 میلیارد دلار (45 میلیارد ریال سعودی) به تولید ناخالص داخلی این کشور عربی میافزاید.
در همین حال عبدالله خطیب، کارشناس اقتصادی، برآورد کرده است که درآمدهای سالانه موسم حج بسته به تعداد زائران بین 5.3 میلیارد تا 6.1 میلیارد دلار (20 تا 23 میلیارد ریال سعودی) است.
خطیب گفت: «حدود 40 درصد از این درآمد از اسکان، 15 درصد از خرید سوغات، 10 درصد از غذا و باقی از دیگر خدمات حاصل میشود.»
پیشتر نیز در پی کاهش بهای نفت و افزایش کسری بودجه عربستان، کارشناسان هشدار داده بودند که منابع مالی ریاض به سرعت کاهش خواهد یافت. در همین حال صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است در سالهای آینده مالیات در عربستان افزایش و یارانه بخش سوخت کاهش یابد.
صندوق بین المللی پول تاکید کرد عربستان سعودی باید وابستگی خود به درآمدهای نفتی را کاهش دهد.
عربستان سعودی با کسری بودجه 87 میلیارد دلاری روبروست. همچنین درآمدهای ناشی از فروش نفت حدود 90 درصد از درآمدهای ریاض را تشکیل میدهد و در پی کاهش بهای نفت در بازارهای جهانی، ذخایر مالی خارجی عربستان از 737 میلیارد دلار در سال 2014 به حدود 640 میلیارد دلار در سال 2015 رسیده است.
پایان سالهای رفاه
گفتنی است، جوانان زیر 30 سال بیش از 70 درصد جمعیت عربستان سعودی را تشکیل میدهند؛ از سوی دیگر با کاهش درآمدهای نفتی ریاض این جوانان باید نسبت به پدران و مادران ، سطح توقع خود را از زندگی کاهش دهند و در عوض ضمن افزایش ساعات کاری، از امنیت شغلی و درآمد کمتر برخوردار باشند.
درآمدهای ناشی از فروش نفت در یک دهه اخیر به شدت افزایش یافت و همین موضوع باعث شد تا سطح رفاه در زندگی سعودیها بالا رود. اما به نظر میآید سالهای رفاه به پایان رسیده است؛ حدود 70 درصد از نیروی بازار کار در عربستان سعودی در بخشهای دولتی مشغول به کار هستند و حتی بخش خصوصی نیز وابستگی زیادی به کمکهای دولتی دارد.
کارشناسان اقتصادی برآورد کردهاند که سالانه حدود 250 هزار سعودی وارد بازار کار میشوند که همین موضوع بر چالشهای اجتماعی سعودی میافزاید.