​گروه هفت و مشکلات پیش رو

چهل ویکمین نشست سران «گروه هفت،» در میان تدابیر شدید امنیتی و تظاهرات مخالفان جهانی شدن، در قصر الماو در شهر رویایی گارمیش پارتن کیرشن ایالت بایرن آلمان برگزار شد.

رهبران هفت قدرت اقتصادی برتر جهان درباره بحران در اوکراین، تحریم‌های ضد روسیه، بدهی‌های یونان، مناقشات خاورمیانه و تروریسم و تغییرات آب و هوایی گفتگو کردند.

در حالی که ولادمیر پوتین رییس جمهوری روسیه پیش از آغاز بحران در اوکراین یکی از شرکت کنندگان در نشست گروهی بود که در آن زمان گروه هشت نامیده می شد، اعضای گروه هفت در نشست دو روزه آلمان درباره ادامه تحریم ها ضد مسکو توافق کردند.

رهبران گروه هفت همچین به روسیه درباره تشدید اقدامات تنبیهی در صورت گسترش دامنه بحران در اوکراین، هشدار دادند.

شرکت کنندگان در این نشست از یونان نیز خواستند به سیاست های ریاضتی  تن بدهد که وام دهندگان بین المللی در پی آن هستند ، تا شاید بتوان از بن بست کنونی که در مذاکرات برای بازپرداخت بدهی های خارجی آتن وجود دارد، خارج شد.

افزون بر این، میهمانان قدرتمند آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در بیانیه پایانی نشست گروه هفت متعهد شدند تا پایان قرن معاصر به استفاده از سوخت های فسیلی پایان دهند.

در این بیانیه به اقتصاد جهانی، تروریسم و امنیت بین المللی نیز اشاره شده است.

باشگاه قدرت‌های اقتصادی برتر جهان، با روسیه و بدون روسیه

درسال 1975 در نشستی به میزبانی فرانسه، شش قدرت اقتصادی جهان شامل آمریکا، آلمان، ژاپن، ایتالیا، انگلیس و فرانسه گروه شش را بنیان نهادند. با پیوستن کانادا، این گروه هفت کشور از هشت کشور ثروتمند جهان را در آن زمان شامل شد. در سال 1997 نیز با پیوستن روسیه، هشت کشور قدرتمند جهان با نام گروه هشت گرد هم آمدند. اعضای این گروه 14 درصد از جمعیت و 60 درصد از تولید ناخالص جهان را دارا هستند. اکثر قدرت‌های نظامی جهان نیز عضو آن هستند. در سال 2007 هفتاد و دو درصد از هزینه‌های نظامی در جهان مربوط به کشور های عضو این گروه بود.

اعضای این گروه همچنین بخش اعظمی از زرادخانه‌های هسته‌ای جهان را در اختیار دارند.

ورود روسیه به باشگاهی که اعضایش زیر نفوذ آمریکا هستند اما دیری نپایید و در نهایت مسکو در سال 2014 و پس از آن از این گروه اخراج شد، که شبه جزیره کریمه در نتیجه همه پرسی از خاک اوکراین جدا و به خاک روسیه پیوست.

متحدان آمریکا در این گروه با هدف تحت فشار گذاشتن روسیه تنها به اخراج این کشور از باشگاه قدرت‌های اقتصادی برتر جهان اکتفا نکردند و اقدامات تنبیهی را ضد مسکو به اجرا گذاشتند. این تحریم ها که با پاسخ متقابل روسیه روبرو شد، نه تنها از آتش بحران در اوکراین نکاست بلکه به تنش در روابط مسکو و غرب دامن زد.

با وجود  تلاش ها برای دستیابی به راه حلی دیپلماتیک برای پایان دادن به درگیری‌ها در اوکراین و حتی امضای توافقنامه‌ای برای برقراری آتش بس میان طرفین درگیر، همچنان چشم انداز روشنی از آینده این بحران وجود ندارد. روسیه نیز به رغم فشارهای سیاسی و اقتصادی غرب، همچنان بر مواضع خود در برابر بحران اوکراین پافشاری می کند.

گروه هفت و مشکلات پیش رو

بحران اوکراین و تنش با روسیه اما تنها مساله پیش روی اعضای گروه هفت نیست و نمی توان از مشکلات اقتصادی، امنیتی و سیاسی دیگری چشم پوشی کرد که پیش روی این گروه ناهمگون وجود دارد.

گروه هفت اگرچه قرار بود هفت قدرت اقتصادی برتر دنیا را نمایندگی کند اما قدرت های اقتصادی نوظهور این ترکیب را بر هم زدند. هیچ یک از اعضای گروه هفت قادر به نادیده گرفتن قدرت اقتصادی چین نیست. ششمین اقتصاد بزرگ جهان یعنی برزیل نیز جایی در گروه هفت ندارد. هند نیز که بیشترین سرعت رشد اقتصادی جهان را دارد در فهرست گروه هفت دیده نمی شود. بدین ترتیب می توان گفت گروه هفت دیگر قدرتمندترین اقتصادهای جهان را نمایندگی نمی کند. به ویژه آن که بحران اقتصادی در بیشتر کشورهای عضو از نفوذ اقتصادی آن کاسته است.

مسائل امنیتی و تروریسم نیز اکنون به یکی از مشکلات پیش روی گروه هفت بدل شده است و گرایش شهروندان این کشورها به گروه‌های تروریستی در خاورمیانه و بازگشت احتمالی آن‌ها ، نگرانی های جدی برای اعضای این گروه ایجاد کرده است.

با این همه، همانطور که باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در نشست خبری در آلمان گفت، قدرت‌های جهانی هنوز راهبرد روشنی برای مقابله با این مشکل به ویژه جنگ علیه گروه تروریستی داعش ندارند.

اعضای گروه هفت در مقابله با تبعات جهانی شدن نیز کارنامه درخشانی نداشته اند. گرم شدن زمین، فقر و گرسنگی و توزیع ناعادلانه ثروت در عمل چندان مورد توجه هفت کشور صنعتی جهان قرار نگرفته است. از این روست که در سال های اخیر نشست سران این گروه همواره با تظاهرات گسترده مخالفان جهانی شدن همراه شده است. معترضان جهانی شدن را موجب افزایش شکاف‌ها، از بین رفتن هویت‌های بومی و تخریب محیط زیست به بهانه توسعه اقتصادی می دانند. از دیدگاه این گروه ادامه این سیاست ها به تمرکز قدرت و ثروت و گسترش بی عدالتی منجر می شود.

گروه هفت، اقتصاد یا سیاست

همکاری‌های اقتصادی و تجاری، سنگ بنای تشکیل باشگاهی از قدرت‌های اقتصادی برتر جهان بود، اما به تدریج و با توجه به قدرت و نفوذ اعضای آن، این گروه وارد حوزه‌های سیاسی نیز شد.

با این همه در سال های گذشته اعضای گروه هفت در زمینه های اقتصادی هماهنگی بیشتری داشته‌اند و اتخاذ موضعی واحد در برابر مناقشات بین المللی به طور معمول برای هفت کشور صنعتی جهان کار ساده‌ای نبوده است. از مهم ترین اختلاف نظر میان اعضای این گروه در این باره می توان به اختلاف نظر درباره پیمان کیوتو در مورد کاهش گازهای گلخانه‌ای در سال 2001 یا حمله به عراق در سال 2003 اشاره کرد.

بحران در سوریه و پس از آن در عراق نیز نتوانست کشورهای عضو این گروه را به اتخاذ مواضع یکسان ودارد. حتی با وجود آن که با اخراج روسیه، هماهنگی سیاسی در میان کشورهای عضو افزایش یافته است با این حال همچنان نمی توان گفت اعضای این گروه مواضع و منافع سیاسی یکسانی در برابر مناقشات بین المللی دارند. به عنوان مثال، به رغم توافق برای ادامه تحریم‌ها ضد روسیه، اعضای این گروه از ادامه تنش با مسکو به طور یکسانی آسیب نمی بینند و در نتیجه اراده یکسانی برای ادامه این تنش ندارند. در حالی که آمریکا خواستار اتخاذ مواضع سختگیرانه تری ضد روسیه است، اعضای اروپایی گروه هفت نگران زیان‌های اقتصادی هستند که تنش با روسیه به دو طرف وارد می کند.

ورود به تنش‌های سیاسی و مناقشات منطقه‌ای و بین المللی می‌تواند به پررنگ تر شدن اختلافات در انجمن قدرت‌های اقتصادی برتر جهان کمک کند. گروه هفت اگرچه دیگر همه قدرت‌های برتر اقتصاد جهانی را نمایندگی نمی کند، اما شاید تمرکز بر همکاری های اقتصادی و تجاری مانند توافق نامه تجارت آزاد میان آمریکا و اتحادیه اروپا  یا مقابله با پولشویی و فرار مالیاتی، بیش از تلاش برای موضع گیری در مناقشات جهانی بتواند زمینه همکاری‌های بیشتر این گروه را فراهم کند.

نویسنده: آزاده طاهری 

دیدگاه‌های نویسنده این مقاله لزوماً بیانگر مواضع شبکه پرس‌ تی‌وی نیست.

Press TV’s website can also be accessed at the following alternate addresses:

www.presstv.co.uk