میزبانی آلمان از پناهجویان و پشت پرده آن

 این روزها بحران پناهجویان در اروپا بحث داغ محافل خبری و رسانه‌های دنیاست. در حالی که در مجارستان پلیس به سمت آوارگان سوری گاز اشک‌آور شلیک می‌کند، آنها را مورد ضرب و شتم قرار می دهد و بازداشت می‌کند، در شهرهای مختلف آلمان مردم به استقبال پناهجویان می روند. برای آنها کف و سوت می زنند و غذا و آب و مایحتاج اولیه بین آنها توزیع  می‌کنند. جالب تر اینکه خود این آوارگان که بیشتر آنها از سوریه و عراق هستند، تصاویر آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان را روی دست می‌گیرند و پلاکاردهایی حمل می‌کنند که روی آنها جملاتی با مضامین تشکر از آلمان به چشم می خورد.  

دولتمردان آلمانی و در رأس آنها خانم آنگلا مرکل هم از هر فرصتی برای انتقاد از اعضای اتحادیه اروپا و متهم کردن آنها به کم کاری در قبال بحران استفاده می کنند.

اگر آمارها  درست باشد، آلمان تا پایان امسال پذیرای رقم خیره کننده 800 هزار تا یک میلیون پناهجو خواهد بود.

زیگمار گابریل، معاون صدراعظم آلمان پنجشنبه در جمع نمایندگان پارلمان آلمان گفت که از آغاز سال میلادی جاری تاکنون حدود 450 هزار آواره وارد کشور شده‌اند، که ورود 37 هزار تن از آنان در هشت روز اول ماه سپتامبر بوده است.

شکی نیست که استقبال از پناهجویان و کمک به آنها عملی انسان‌دوستانه و اخلاقی است که شایسته تمجید و ستایش است. اما قبول اینکه آلمان در پذیرش و استقبال از این تعداد پناهجو و تقبل هزینه‌ها و تبعات اقتصادی و اجتماعی آن صرفاً مقاصد «اخلاقی» را دنبال می‌کند آن هم برای کشوری که اروپا هنوز مواضع سرسختانه آن در قبال بحران بدهی یونان را فراموش نکرده، کمی دشوار به نظر می‌رسد.  

علاوه بر این و با نگاهی به گذشته، آلمان در دهه 1990 در قبال موج پناهجویانی که از جنگ و ناآرامی در یوگسلاوی سابق فرار می کردند نه فقط موضع «اخلاقی» اتخاذ نکرد بلکه عموم مردم نیز علاقه چندانی به استقبال از پناهجویان نشان نداند.

با این حال به نظر می رسد نگاه منفی مردم و دولت آلمان این بار در قبال پناهجویان تا حدی تغییر کرده باشد.

در واقع یکی از دلایلی که افکار عمومی آلمان نسبت به حضور پناهجویان تا به حال موضع منفی نگرفته‌اند آن است که مرکل وعده داده حضور آنها بار مالی تازه‌ای  بر دولت تحمیل نکرده و حتی نیازی به افزایش مالیات‌ها هم در پاسخ به این بحران نیست.

پذیرش پناهجویان با هدف کسب محبوبیت

شواهد موجود از جمله شیوه مدیریت «بحران مهاجرت» از سوی دولت، کمبود امکانات و تسهیلات پذیرش پناهجویان نشان می‌دهد برلین از ابتدا تصمیم جدی برای پذیرش این تعداد از آوارگان نداشت. بلکه به دنبال اقبال عمومی برای کمک به پناهجویان، جناح حاکم و خانم آنگلا مرکل که به فرار از ریسک شهره است و مواضع سرسختانه وی در ارتباط با پناهجویان خاورمیانه ماه گذشته برای وی دردسر ساز شد، با سوار شدن بر موج حمایت‌های مردمی و در راستای افزایش محبوبیت خود، اعلام کرد پناهجویان سوری اجازه دارند بر خلاف آنچه قانون دوبلین مقرر کرده در آلمان بمانند.

علی رغم افزایش تحرکات و اقدامات فعالان گروه های نئو نازی و راست افراطی، بر اساس یک نظر سنجی که موسسه «دویچلند ترند» به تازگی برای شبکه تلویزیونی ARD آلمان انجام داده، 88% از مردم آلمان برای پناهجویان پول و پوشاک اهدا کرده اند یا قصد دارند این کار را انجام دهند.

پذیرش پناهجویان و عمل گرایی اقتصادی

به اعتقاد برخی ناظران و تحلیل گران، در پشت پرده سیاست درهای باز برای پذیرش پناهجویان و میهمان نوازی آلمان‌ها، یک نوع عمل‌‌گرایی اقتصادی را می‌توان جستجو کرد.

آلمان با کاهش جمعیت و نیروی انسانی بومی روبروست و از این جهت به مهاجران و بویژه فرزندان آنها در دراز مدت نیاز مبرمی خواهد داشت. در آلمان دو آمار همیشه پایین بوده است. نرخ بیکاری و نرخ زاد و ولد  که از جمله پایین‌ترین در جهان است. نگرانی دولتمردان کشور آن است که توازن و جایگاه اقتصادی آلمان هنگامی که نیروی کار پیر و بازنشسته شود بر هم خواهد خورد.

بر اساس آمار کمیسیون اروپا که ابتدای سال جاری میلادی منتشر شد، جمعیت آلمان از 81.3 میلیون در سال 2013  به 70.8 میلیون نفر در سال 2060 کاهش خواهد یافت؛ و طبیعتاً این بدان معنی است که نیروی کار هم کمتر وجود خواهد داشت. در نتیجه سیل خانواده‌های پناهجویان که از سوریه و نقاط دیگر روانه آلمان شدند و بسیاری از آنها دارای انگیزه بالای ساختن یک زندگی جدید هستند برای آلمان می‌تواند بسیار سودمند باشد.

زیگمار گابریل، وزیر اقتصاد آلمان، روز پنجشنبه اذعان کرد که کشورش می‌تواند با جذب پناهجویان در بازار کار، مشکل نیروی کار ماهر را برطرف کند.

گرهارد شرودر صدراعظم پیشین آلمان از حزب سوسیال دمکرات نیز یکشنبه هفته گذشته در مقاله‌ای در روزنامه پرخواننده « بیلد» با اشاره به اینکه جمعیت کشور به سرعت در حال پیر شدن است و همچنین نیاز آلمان به نیروی کار جوان  نوشت، برای اینکه کشور بتواند از نظر اقتصادی و اجتماعی جایگاه قدرتمندی در آینده داشته باشد به مهاجران نیازمند است.

ترمیم وجهه تاریخی و بدل شدن به ابرقدرت جهانی

آلمان طی دهه‌های گذشته روی گسترش، شناساندن و توسعه فرهنگ و زبان خود در پوشش موسسات و بنیادهای مختلف، اعطای کمک هزینه و بورس‌های تحصیلی به شهروندان کشورهای دیگر در آسیا، خاورمیانه و آمریکای لاتین، دعوت از دانشجویان و کارمندان موسسات وسازمانهای دولتی و غیر دولتی برای گذراندن دوره های کارآموزی و بسیاری اشکال دیگر، برنامه ریزی و سرمایه گذاری کلانی کرده است. هرچند که خود آلمان‌ها هدف از این سرمایه‌گذاری‌های کلان را صرفاً مقاصد خیرخواهانه فرهنگی و علمی عنوان می‌کنند، اما این استدلال کمی دور از واقعیت به نظر می‌رسد. 

به باور برخی تحلیل‎گران این سیاست بخشی از تلاش و زمینه‌سازی برای اصلاح و ترمیم وجهه کشوری است که نقش کلیدی در دو جنگ جهانی مرگبار ایفا کرد. به عبارت دیگر، آلمان می‌خواهد با این سیاست، حافظه تاریخی جهانیان را از جنایات و فجایعی که نازی‌ها مرتکب شدند به سمت دیگری منعطف کند.

اکنون انتشار تصاویر پناهجویانی که شعار «آلمان، آلمان» سر می‌دهند و تصاویر خانم مرکل را به دست دارند و پخش تصاویر و ویدئوهای آن در سراسر جهان برای آلمان یک موفقیت ناب تبلیغاتی است که یک شبه از آسمان نازل شد. موفقیتی که می تواند این کشور را یک قدم در نیل به هدف بالا یاری کند.

بر اساس پیش‌بینی موسسه تحقیقات اقتصادی «کیل» رشد ناخالص داخلی آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا از 1.8 درصد در سال 2015 به رقم 2.3 در سال 2017 خواهد رسید. این در حالی است که بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله مجارستان و کشورهای حوزه بالکان در بحران شدید اقتصادی به سر می برند و شاید از جمله دلایل بی رغبتی آنها به پذیرش پناهجویان همین رکود اقتصادی باشد. 

بعلاوه آلمان با پذیرش یک میلیون نفر پناهجو و صرف رقمی ناچیز -که 10 میلیارد یورو برآورد می‌شود- از بودجه سالانه 301 میلیارد یورویی دولت، نه فقط خواهد توانست مشکلات نیروی کار و کاهش جمعیت خود را در آینده حل کند، بلکه می‌تواند اهداف بلند مدت خود برای ترمیم وجهه و جایگاه خود در جهان و بدل شدن به یک ابرقدرت تازه در عرصه بین‌الملل را تضمین کند. 

نویسنده: سید محمد هاشمی 

Press TV’s website can also be accessed at the following alternate addresses:

www.presstv.co.uk