رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه سخنان پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان را درباره کشتار ارامنه در جنگ اول جهانی توسط ترکهای عثمانی و استفاده وی از لفظ نسلکشی را محکوم کرد.
اردوغان در سخنرانی سهشنبه (25 فروردین) خود در آنکارا گفت چنین اظهاراتی «یاوهگویی» است و پاپ دیگر نباید مرتکب چنین اشتباهی شود.
اردوغان افزود: «اگر سیاستمداران و رهبران دینی کار مورخان را انجام دهند جز مهملات به نتیجهای نمیرسیم.»
وی تصریح کرد: «حضرت پاپ: من این اشتباه را محکوم میکنم و درباره تکرار آن هشدار میدهم.»
رهبر کاتولیکهای جهان در روزهای اخیر مخاطب شدید ترین انتقادات مقامات ارشد ترکیه بوده است.
پیشتر وزارت امور خارجه ترکیه در پی اظهارات پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان، در مورد کشتار ارامنه در دوران حکومت عثمانی، سفیر واتیکان در آنکارا را فرا خواند.
مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه با انتقاد از اظهارات پاپ فرانسیس به کارگیری لفظ «نسلکشی» را توسط وی درباره این واقعه «بی اساس» و «خلاف واقعیت تاریخی» دانست.
چاووشاوغلو در پیامی در توییتر خود آورد: «اظهارات پاپ که کاملا فاقد واقعیت حقوقی تاریخی است قابل پذیرش نیست.» وی افزود مقامات مذهبی نباید با اتهامات بیاساس عامل اشاعه خشم و نفرت باشند.
وی همچنین در یک نطق تلویزیونی ضمن متهم کردن پاپ به اظهارات یک سویه عنوان کرد که از رهبران مذهبی انتظار میرود که مشوق صلح باشند. نبش قبر کردن هیچ سودی دربرندارد.
پاپ فرانسیس یکشنبه در صدمین سالروز کشتار ارامنه که در کلیسای سنت پیتر در واتیکان برگزار شد برای توصیف کشتار ارامنه به نقل از بیانیهای که پاپ ژان پل دوم، رهبر پیشین کاتولیکهای جهان و اسقف اعظم ارمنستان در سال 2011 امضا کردند، کشتار ارامنه در ترکیه عثمانی را «نخستین نسلکشی قرن بیستم» دانست.
در مراسم صدمین سالگرد کشتار ارامنه، سرژ سرکیسیان، رئیس جمهور ارمنستان و اسقف اعظم این کشور نیز حضور داشتند.
ارمنستان میگوید حدود 1.5 میلیون نفر بین سالهای 1915 و 1917 در جنگ جهاني اول «به دست سربازان ترک امپراتوري عثمانی» کشته شدند.
ترکیه همواره ادعا نسلکشی ارامنه را تکذیب کرده است.
پاپ فرانسیس جنایات آلمان نازی و استالین را از دیگر تراژدیهای قرن بیستم دانست.
وی با دفاع از به کارگیری واژه «نسلکشی» درباره قتل عام ارامنه گفت وظیفه او است تا یاد کسانی که «بدون هیچ منطقی» کشته شدند را گرامی بدارد.
ترکیه میگوید در پی شورش ارامنه علیه امپراتور عثمانی و حمایت آنها از حمله نظامیان روسیه، بسیاری از ترکها نیز در این درگیریهای قومی که در جریان جنگ جهانی اول رخ داد کشته شدند.
خبرگزاری فرانسه میگوید پاپ فرانسیس 78 ساله با وجود خطر خشمگین کردن آنکارا به عنوان یکی از همپیمانان مهم در مبارزه با افراطگرایی، تحت فشار بوده است تا آشکارا از واژه «نسلکشی» برای توصیف کشتار ارامنه استفاده کند.
م ص/م ح