تفاهمنامۀ ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر بحران پناهجویان به تصویب رسید.
دونالد تاسک، رئیس شورای اتحادیه اروپا اعلام کرد سران این اتحادیه بر سر بازگردانی پناهجویان از یونان به ترکیه با آنکارا به توافق رسیدند.
این تفاهمنامه روز جمعه پس از نشست مشترک سران اتحادیه اروپا و ترکیه به تصویب رسید.
پیش از این سران اتحادیه اروپا اعلام کردند پس از رسیدن به «موضعی مشترک» در جلسۀ نیمه شب پنجشنبه، تلاش میکنند تا با نخستوزیر ترکیه به توافقی مهم بر سر حل بحران پناهجویان دست پیدا کنند.
پیش از آغاز جلسۀ روز جمعه که سران 28 کشور اتحادیه اروپا در آن حضور داشتند، دونالد تاسک طرحهای پیشنهادی را به احمد داوداغلو، نخست وزیر ترکیه تقدیم کرد. بر اساس آن ترکیه ملزم می شود تمام پناهجویان و مهاجرینی را که به سمت یونان میروند، در خاک خود بپذیرد.
اروپا برای رسیدن به توافقی با ترکیه برای کاهش موج عظیم یک میلیون و 200هزار نفری پناهجویان از آغاز سال 2015 که با وقوع جنگ سوریه تشدید شده است، تلاش میکند. اما ترکیه برای اعلام موافقت خود، درخواست های گسترده ای را مطرح کرده است.
ترکیه خواستار تسریع در روند مذاکرات عضویت در اتحادیه اروپا، چند میلیارد یورو کمک مالی و لغو روادید برای اتباع خود شده است.
ترکیه می گوید این توافقنامه شامل پناهجویان سوریای که خواهان ورود قانونی به خاک اروپا هستند نخواهد شد. ترکیه و اتحادیه اروپا میگویند هدف از این همکاری جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی و مبازه با قاچاقچیان انسان است.
اما سازمان ملل و گروه های طرفدار حقوق بشر بر این باورند که بازگرداندن کلی پناهجویان بدون درنظر گرفتن مورد پناهندگی آنها می تواند غیر قانونی باشد.
بر اساس این طرح، اتحادیه اروپا یک پناهجوی سوری را زمانی به طور مستقیم از ترکیه می پذیرد که مهاجری که از طریق دریا وارد یونان شده است، به ترکیه بازگردد.
همچنین قرار بر آن است که در برابر هر مهاجری که به ترکیه برمیگردد یک پناهجوی سوری دیگر به طور مستقیم از ترکیه به کشورهای اتحادیه اروپا منتقل شود.
این طرح به دنبال آن است که پناهجویان را ترغیب کند به جای آنکه از طریق دریای اژه، سفر پرمخاطرهای را آغاز کنند، طی زمانی که هنوز در خاک ترکیه هستند درخواست پناهندگی کنند.
واکنش های مختلف سران اتحادیه اروپا به موضع مشترک
دالیا گریباسکیت، رئیس جمهور لیتوانی گفت این برنامه «بسیار پیچیده و سخت است و ممکن است مطابق با قوانین بین المللی نباشد.»
چارلز میشل، نخست وزیر بلژیک نیز با ابراز نگرانی از درگیریهای ترکیه با کُردهای این کشور گفت: «نمیتوانم مذاکراتی را بپذیرم که بیشتر شبیه به باج دادن است.»
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز گفت این توافق «فرصت مناسبی است که از طریق آن کسب و کار قاچاقچیان انسان را متوقف کنیم.»
فرانسوا اولاند، رئیسجمهوری فرانسه گفت: «28 کشور عضو درباره طرح پیشنهادی توافق کردند. این توافق در آخر وقت به دست آمد اما باید حتما انجام میشد.»
مارک روت، نخستوزیر هلند هم با تاکید بر اینکه توافق راحت به دست نیامده، افزود: «روند بسیار پیچیده بود و ما باور داشتیم که حتما باید توافق حاصل شود اما با این حال این کار هنوز نهایی نشده است.»
دونالد تاسک روز پنجشنبه گفت: «با صراحت بگویم که بیشتر محتاط هستم تا خوشبین.»
نشست سران اتحادیه اروپا و ترکیه امروز (جمعه - 28 اسفند) در بروکسل، پایتخت بلژیک برگزار شد.