ریسک عربستان برای کاهش نقش و نفوذ ایران در منطقه

اقدام عربستان در اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی برجسته شیعی و در پی آن، حمله به اماکن دیپلماتیک سعودی در ایران، روابط تهران - ریاض را متشنج کرده است.

با وجود محکومیت این حمله از سوی ایران، عربستان آن را بهانه‌ای برای قطع روابط دیپلماتیک خود با تهران قرار داد و سایر کشورهای عربی منطقه را نیز تشویق کرد با پیروی از ریاض، روابط با ایران را متوقف کنند.

برخی کشورها که بعضا مناسبات اقتصادی خوبی با ایران دارند از جمله بحرین، سودان، اردن، کویت و امارات بی‌توجه به عواقب قطع روابط با ایران به این کمپین عربستان پیوستند و در روابط دیپلماتیک خود با تهران تجدیدنظر کردند.

برخی تحلیلگران سیاسی بر این باورند که عربستان با هدف کنار زدن ایران به عنوان رقیبی که در حال قدرت گرفتن است و آینده خوبی در پیش دارد به عمد چنین غائله‌ای را به پا کرده است.

مارتین گلن، پژوهشگر مسائل خاورمیانه در مقاله‌ای برای روزنامه آلمانی «دی تسایت» با عنوان «وقتی عربستان از سر ضعف ریسک می‌کند» به استقبال سرمایه گذاران غربی از سرمایه گذاری در ایران و چشم انداز اقتصادی خوب ایران اشاره کرده و نوشته است: «ذخایر تاکنون بلوکه‌شده گاز و نفت ایران موجب کاهش وابستگی کشورهای صنعتی به انرژی سوختی سعودی خواهند شد.»

وحشت عربستان از ایرانِ قوی

گلن افزود: «در چنین شرایطی است که سه‌تفنگدار دستگاه رهبری عربستان سعودی (ملک سلمان و دو ولیعهدش) تلاش می‌کنند برای ترساندن رقیب شیعی‌ خود، آن هم در آستانه رها شدن آن از چنگ تحریم‌ها، میخ خود را در منطقه بکوبند. امری با (احتمال) موفقیت کم و ریسک بالا که می‌تواند تمام منطقه را به درگیری کلان شیعی-سنی سوق دهد.»

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه بحران سوریه را بی‌ارتباط با این مسئله ندانسته و نوشته است عربستان در سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه ناکام ماند و ایران نه تنها سوریه به عنوان مهم‌ترین هم‌پیمانش در جهان عرب را حفظ کرد بلکه رسما بر سرمیز گفتگوهای صلح سوریه نشسته است.»

در این مقاله تجاوز آشکار عربستان به یمن و فاجعه انسانی ناشی از آن، کمک ریاض در سرکوب‌ اعتراضات در بحرین، خویشاوندی فکری داعش با تفکرات وهابی- سعودی به عنوان عوامل تخریب وجهه عربستان آمده و وجود سه میلیون شیعه معترض در عربستان را تهدیدی برای آل سعود دانسته است.

طرح تشدید تنش

تریتا پارسی، نویسنده و تحلیلگر سیاسی از امریکا نیز بر این باور است که عربستان بدون شک با اعدام شیخ نمر در پی تشدید تنش‌های منطقه‌ای است.

پارسی در مقاله‌ای  به تلاش ریاض برای همراه کردن واشنگتن در اقدامات ضد ایرانی خود اشاره کرده و گفته است عربستان سعودی از عواقب اعدام شیخ نمر و تاثیر آن بر تحولات منطقه‌ای کاملا آگاه بوده است با وجود این، تصمیم به اعدام شیخ نمر گرفت.

این تحلیلگر سیاسی می‌گوید عربستان از افزایش نقش و نفوذ منطقه‌ای ایران در پی حل موضوع هسته‌ای ایران بیم دارد و تلاش می‌کند از نقش آفرینی تهران در بحران سوریه بکاهد.

در این مقاله آمده است ریاض با قطع روابط دیپلماتیک خود با تهران بهانه‌ای مناسب برای کم کردن سرعت، تضعیف و کارشکنی در مذاکرات صلح سوریه به رهبری امریکا به دست آورده است.

پارسی معتقد است از دیدگاه عربستان، روند ژئوپولیتیک در منطقه علیه منافع ریاض است و سر بر آوردن ایران و تصمیم واشنگتن به مذاکره و کنار آمدن با برنامه هسته‌ای ایران به وحشت آل‌سعود افزوده است.

دام عربستان برای امریکا

این مقاله می‌افزاید عربستان با اعدام شیخ نمر به تحریک عمدی برای بحران آفرینی و شاید حتی جنگ دست زده به این امید که مسیر ژئوپولیتیکی منطقه را به نفع خود تغییر دهد.

در این مقاله آمده است این موضوع امریکا را که در تلاش برای احیای روابط با تهران است بر سر دو راهی انتخاب بین عربستان و ایران قرار می‌دهد اما واشنگتن نباید به دام عربستان بیافتد.

به اعتقاد نویسنده مقاله، از نظر امریکا، فعالیت‌های بی ثبات کننده عربستان سعودی تاوان دفاع از توافق هسته‌ای با ایران است که در نهایت وابستگی امریکا را به عربستان سعودی کاهش می‌دهد. با حل بن بست هسته‌ای ایران و بهبود مناسبات تهران – واشنگتن، گزینه‌های پیش روی امریکا در منطقه افزایش یافته است.

در این مقاله به اظهارات دریاسالار مایک مولن، از مقامات نظامی ارشد امریکا اشاره شده که در رابطه با مزایای توافق هسته‌ای با ایران گفته بود این توافق نفوذ امریکا را در منطقه بیشتر می‌کند و لازم است واشنگتن همه روابط در منطقه و در درجه اول روابط با کشورهای سنی‌نشین را مورد تجدید نظر قرار دهد. 

Press TV’s website can also be accessed at the following alternate addresses:

www.presstv.co.uk