دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب امریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در سال 2016 بارها نسبت یکدیگر ابراز ارادت کردند و بارها در سخنان خود از طرف مقابل و مسائل مورد توافق در آینده سخن به میان آوردند.
واشنگتن پست در تحلیلی دربارۀ روابط ترامپ و پوتین نوشت پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، انتظارها برای بهبود روابط روسیه و امریکا بیشتر شد. این موضوع هفتۀ گذشته و پس از درخواست ترامپ برای اجتناب از تکرار اتهام زنیها دربارۀ نقش داشتن مسکو در هک اطلاعات انتخابات ریاست جمهوری امریکا پررنگتر شد. در همین حال پوتین نیز روز جمعه گفت وی ترجیح میدهد برنامهریزی کند تا روابط حدیدی با ترامپ داشته باشد تا اینکه بخواهد تحریمها و اخراج شماری از دیپلماتهای روس از امریکا به دستور باراک اوباما، رئیسجمهور این کشور، را تلافی کند.
پوتین روز جمعه گفت کرملین در واکنش به تصمیم واشنگتن به اخراج 35 تن از دیپلماتهای روسی و اعمال تحریمهای بیشتر علیه مسکو هیچکدام از دیپلماتهای امریکایی را اخراج نخواهد کرد.
این اظهارات پوتین پس از آن مطرح شد که سرگئی لاوروف، وزیر خارجۀ روسیه، پیشتر از برنامۀ مسکو برای اخراج 32 دیپلمات امریکایی در اقدامی به تلافی تصمیم واشنگتن خبر داده بود.
ترامپ در واکنش به این تصمیم پوتین، در صفحۀ توییتر خود نوشت: «اقدامی بزرگ (از سوی پوتین) برای به تعویق انداختن (اقدام تلافیجویانه) انجام شد. ترامپ نوشت: «همیشه میدانستم که وی (پوتین) بسیار باهوش است.»
اما با همۀ این موارد این سؤال مطرح است که ترامپ و پوتین زمانی که در واقعیت با یکدیگر روبرو شوند، آیا به این وعدهها تحقق خواهند بخشید یا اینکه از این روند ناامید خواهند شد.
مقامات و کارشناسان امریکایی و روسی در پاسخ به این سؤال، جوابهایی متفاوت مطرح میکنند. برخی معتقدند که مسکو بهصورت ماهرانهای ترامپ را در کنترل خود درآورده است.
ولادیمیر فرولوف، کارشناس سیاسی در مسکو گفت کرملین «دورۀ ریاست جمهوری ترامپ را (دورۀ) ضعف کامل موضع استراتژیک امریکا میداند که روسیه میتواند از آن نفع ببرد.»
برخی دیگر معتقدند که روسها بهواقع تمایل دارند با امریکا مراوده کنند و محتاطانه دربارۀ گسترش روابط با امریکا در دورۀ رئیسجمهوری که هیچیک از تعصبات دولت اوباما را ندارد، خوشبین هستند.
اختلاف مواضع ترامپ با پوتین
این در حالی است که برخی بیم آن دارند که ترامپ هیچگونه درک درستی از پیچیدگیهای سیاست و تهدیدهای روسیه نداشته باشد؛ اگرچه دیگران میگویند ترامپ که یک تاجر و بازرگان است، انتخاب درستی برای این پست است تا روابط و همکاری با روسیه را به روال عادی بازگرداند و امنیت ملی امریکا را تأمین کند.
واشنگتن پست در این تحلیل مینویسد ترامپ حوزههای منافع مشترک روسیه و امریکا ازجمله مبارزه با تروریسم و بهویژه عقب راندن داعش و همچنین منع اشاعۀ تسلیحات اتمی را مشخص کرده است. وی معتقد است دربارۀ سوریه و اوکراین میتوان با روسیه توافق کرد؛ وی تصریح کرده است که موضع ناتو در مرزهای غربی روسیه قابلمذاکره است و دربارۀ اعمال تحریم ابراز تردید کرده است؛ ترامپ همچنین هیاهو دربارۀ نفوذ روسیه و هک کردن اطلاعات انتخابات ریاست جمهوری امریکا را بزرگنمایی میداند.
این در حالی است که در برخی از اظهارات ترامپ شکاف سیاسی و تناقض دیده میشود؛ برای مثال در سوریه، چگونه همکاری ضد تروریسم با روسیه علیه داعش بر برنامههای ترامپ برای تنبیه ایران، متحد روسیه، که منافع خود در سوریه و عراق را دارد، تأثیر خواهد گذاشت؟
اولین نشانۀ تغییر سیاست خارجی امریکا دو هفته بعد مشخص خواهد شد؛ زمانی که رکس تیلرسون، رئیس سابق اکسون موبیل و نامزد ترامپ برای پست وزارت خارجۀ امریکا، در کمیتۀ روابط خارجی مجلس سنای امریکا حضور پیدا خواهد کرد؛ وی معتقد است که تحریمها علیه روسیه، به بخش تجارت امریکا لطمه وارد کرده است.
شماری از قانونگذاران جمهوریخواه، ازجمله باب کورکر، رئیس این کمیته، گفتهاند هرگونه تلاش برای آغاز روابط جدید با روسیه از طریق کاهش یا حذف تحریمهای مربوط به بحران اوکراین، شانسی برای موفقیت ندارد.
در همین حال ماکسیم ای.ساچخوف، کارشناس شورای امور بینالملل روسیه، گفت درحالیکه نسخههای سیاسی ترامپ تاکنون متناقض و بیربط به نظر میرسد، اما «دید در کرملین این است، درست است که ترامپ در سیاست خارجی تازهکار است، اما وی سابقۀ انعقاد قراردادهایی دارد که نفع خود و گروه مشاوران باتجربهاش را تضمین کرده است.»
برخی کارشناسان روس معتقدند کرملین متوجه شده است، درصورتیکه ترامپ خیلی سریع پیش برود، بهویژه در پی رسوایی هک اطلاعات، این سیاستها احتمالاً با اقدام متقابل کنگره و دیگر نهادهای امریکا روبرو خواهد شد. در عوض آنها اقدامات اخیر پوتین را بخشی آغازین یک نمایش میبینند که زمینه را برای آینده روابط دو کشور همراه با امید اما در عین نامشخص، مهیا میکند.
استفاده از این مطلب با ذکر منبع «پرس تیوی فارسی» بلامانع است.