دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر ساختگی بودن بحرانهای کنونی در خاورمیانه، از رژیم صهیونیستی به عنوان تنها بحران ذاتی منطقه یاد کرد.
علی شمخانی یکشنبه در نخستین کنفرانس امنیتی تهران که در سالن اجلاس سران برگزار شد، گفت : «بحرانهای ساختگی موجود، تابعی از اهداف و سیاستهای قدرتهای فرامنطقهای بهمنظور سرپوش گذاردن بر بحران اصلی و تخلیه و انحراف ظرفیتهای مقابله با رژیم صهیونیستی با شکلدهی مسابقۀ تسلیحاتی و خونین کردن مرزهای جهان اسلام است.»
شمخانی تروریسم را درد مشترک جهانی خواند و گفت: «استفادۀ ابزاری از تروریسم برای پیشبرد اهداف سیاسی و منتسب نمودن آن به دین حنیف اسلام بهمنظور توسعۀ اسلامهراسی و ایجاد تفرقه میان مسلمانان شرایط پیچیدهای را رقم زده که تنها برندۀ آن رژیم صهیونیستی است.»
دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران همچنین «استبداد داخلی، سلطهگری و تجاوز خارجی» را از عوامل «بنیادین» بحرانها در منطقۀ خاورمیانه قلمداد کرد.
شمخانی بهضرورت گسترش مردمسالاری، مشارکت لایههای مختلف اجتماعی در تعیین سرنوشت و فراهم شدن امکان چرخش و انتقال قدرت در کشورهای منطقه اشاره کرد و افزود: «فقدان استقلال و نفوذ خارجی در برخی کشورهای منطقه موجب شکلگیری بحرانهای ساختگی برای تحقق اهداف قدرتهای فرامنطقهای شده است.»
وی با ابراز تأسف از فقدان سازوکار مؤثر منطقهای که بدون تأثیرپذیری از منافع قدرتهای خارجی امکان حل بحرانهای جاری بر اساس معادلۀ برد- برد را داشته باشد اظهار داشت: «هیچگونه راهکار نظامی پایداری برای حل بحرانهای منطقهای وجود نداشته و توهم ایجاد برنده و یا بازندۀ قطعی در کشمکشهای موجود نباید موجب تفوق رویکرد نظامی بر راهکارهای مبتنی بر گفتگو و مفاهمه شود.»
در همین حال، سردار حسین دهقان، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، در جریان این کنفرانس گفت: « خاورمیانه از آغاز تأسیس رژیم جعلی صهیونیستی و حاکم شدن آنها در اراضی اشغالی، بحران مستمری را در ذات خود پذیرفت و تا به امروز روی آرامش را به خود ندیده است.»
دهقان افزود: «مهمترین چالش نظم مطلوب جمهوری اسلامی ایران، سیاست دولتهای مداخلهگر غربی و جریانهای افراطی منطقهای است که گاهی در قالب دولتهای اسلامی و گاهی در قالب گروههای اسلامگرا ظهور یافته و موجب مخدوش شدن چهرۀ اسلام واقعی میشوند.»
وی ادامه داد: «اگر چه تغییر دولت آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ بر ابهام موجود افزوده است، جهتگیری سیاست خارجی امریکا در غرب آسیا میتواند روند موجود را تشدید ویا مانع از آن بشود، (ولی) تفکر حفظ نیروی نظامی در منطقه و تقویت و توسعه آن در غرب آسیا رویکردی ثباتگرا نخواهد بود.»
وزیر دفاع افزود: «نقطۀ قوت نظم مطلوب جمهوری اسلامی ایران تأکید بر نظم مبتنی بر دولتهای ملی و تهدید افراطگرایی و تروریسم است. این نظم باید بر پایۀ تفاهم و همکاری دولتهای منطقه، با تأکید بر حفظ جایگاه و منافع حیاتی بازیگران و مقابله با تهدیدات مشترک شکل بگیرد.»
سردار دهقان تصریح کرد: «نظم منطقهای بر مبنای این ایده، میتواند با کاستن از تنشهای کلامی، تأکید بر تفاهم و همکاری، تلاش برای گفتوگو، درک مشترک از اهداف و منافع و تهدیدات، آغاز همکاری عملی در حوزههای تکنیکی، ایجاد کانالها و سازوکارهای عملی برای حلوفصل اختلافات، برقراری پیوندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پایدار شکل بگیرد.»
وی با تأکید بر حفظ دولت کنونی در سوریه گفت: «بر اساس رویکرد ایران به نظم منطقهای باید دولت بشار اسد در سوریه حفظ، دولت شیعی عراق تقویت و اقلیم کردستان در همین حد موجود باقی و با دولت مرکزی عراق همکاری نزدیکی داشته باشد. این روند با رویکرد سیاسی و نه تشدید مناقشات، امکانپذیر خواهد بود. در پرتو این نظم باید گرایش به وحدت جهان اسلام رشد یابد و جهان اسلام یکصدا در برابر مداخلۀ سایر قدرتها ایستادگی کنند.»
وزیر دفاع ادامه داد: «در حال حاضر عراق، سوریه و یمن عملاً در آستانۀ تجزیه قرار گرفتهاند و دولت مرکزی از اعمال حاکمیت بر بخشهایی از سرزمین ملی ناتوان است. تداوم این روند میتواند به شکلگیری موجودیتهای جدید سیاسی منجر شود. اقلیمها در عراق و کانتون کردی و مناطق خودمختار در سوریه و یمن نمونۀ ملموس این روند هستند.»
سردار دهقان گفت: «با وجود این نمیتوان اعلام کرد که با این روندها و چالشها، نظم منطقهای بهطور کامل بههمریخته و نظم جدیدی شکل خواهد گرفت. در بدترین حالت منطقه شاهد مناطق خودمختار کردی، سنی و شیعه در عراق و سوریه خواهد بود. مقابله با این روند درگرو سیاست دفاعی-امنیتیِ همکاری جویانۀ کشورهای منطقه امکانپذیر است.»
وزیر دفاع اظهار داشت: «امروز همراهی چهار کشور ایران، عراق، روسیه و سوریه با حضور قدرتمند حزبالله در صحنه نبرد توانست شرایطی را به گروههای تروریستی و افراطی وهابی تحمیل کند که دیگر امیدی به ادامۀ حیات حداقل در این دو کشور نداشته باشند. این روند میتواند الگویی مؤثر در شرایط نظام آیندۀ منطقۀ غرب آسیا باشد.»
وزیر دفاع افزود: «بر اساس شواهد و نشانگرهای منطقهای انتظار میرود که داعش پس از شکست در عراق به آسیای مرکزی و یا لیبی و همچنین مرزهای اردن بروند. در این صورت باید منتظر تشدید بحران در افغانستان حول محور درۀ فرغانه بود.»