دیوار دفاعی گرگان، دومین دیوار بزرگ تاریخی جهان توجه کاوشگران دنیا را به خود جلب کرده است.
به گزارش وبسایت اطلس آبسکیورا (Atlas Obscura) کاوشهای جدید کاوشگران از بخش کوچکی از دوراندیشی معماران و مهندسان ایرانی در ساخت این دیوار پرده برداشته است.
در حال حاضر بخشهای وسیعی از دیوار تاریخی گرگان مدفون شده است و روی آن را شن پوشانیده است و تنها بخشی از آن که مشخص کنندۀ مرز اراضی کشاورزان و یا خط مرزی روستایی است، مشخص است.
با وجود اینکه بخشهای وسیعی دیوار تاریخی گرگان مدفون شده است اما اکتشافات جدید حاکی از آن است که اهمیت این دیوار به دلیل وسعت آن از دیوار هادریان و آنتونین ساخته رومیها در شمال انگلستان بیشتر است.
کشفیات جدید کاوشگران از این دیوار تاریخی حاکی از آن است که برای ساخت آن از شروع تا اتمام تلاش زیادی به کار گرفته شده است.
کاوشهای جدید حاکی از آن است که برای ساخت این بنا یک سیستم لجستیکی پیچیده بهمنظور ساخت آجرهای گلی متحد الشکل با ابعادی 40×40×10 سانتیمتر ساخته شده بوده که هدف از آن تسریع و در نظر گرفتن کیفیت در ساخت این دیوار توسط مهندسان ایرانی در آن زمان بوده است.
یکی دیگر از ویژگیهای منحصر به فرد دیگر این دیوار این است که پهنا و ارتفاع آن در سراسر دیوار یکسان است این در حالی است که وسعت و ارتفاع دیوار چین در جاهای مختلف این دیوار با یکدیگر متفاوت است. این ویژگی این دیوار امکان عبور سوارکاران متجاوز از هر نقطۀ این دیوار را غیرممکن میساخته است.
استفاده از آجرهای سرخ در ساخت این دیوار موجب شده است که نام «مار سرخ» را به عنوان نام مستعار خود برگزیند.
موقعیت جغرافیایی این منطقه لزوم ساخت چنین دیوار دفاعی را در آن زمان بیش از پیش مشخص می سازد. دشت گرگان واقع در سواحل جنوب دریای خزر موسوم به هیرکانیا سرسبز، حاصلخیز و دارای آب و هوای معتدلی است که بسیار برای کشاورزی و شکار مناسب است.
حدود 20 هزار سرباز در آن زمان حفاظت از این دیوار را بر عهده داشتند. کشف برخی دژهای دفاعی در این دیوار از تاکتیکهای منظم و حسابشده دفاعی آن حکایت دارد. این در حالی است که پاسگاههایی با فاصله در امتداد این دیوار که هرکدام از سوی 500 سرباز حفاظت میشدهاند، در نزدیکی این دیوار قرار داشته است.
کشف وسایل شخصی محدود در این حفاریها نشان میدهد که این اردوگاهها صرفاً برای سربازان ساختهشده بوده است و ردپایی از حضور خانوادههای آنها در آنجا به چشم نمیخورد.
در نزدیکی روستای قصر پیشکَمر تلاشهای زیادی برای حفظ یکی از آخرین پاسگاههای نظامی به کار گرفتهشده است و بازدیدکنندگان با مشاهده آن میتوانند بفهمند که امپراتوری قدرتمند ایران برای حفظ مرزهای خود در بیش از 1500 سال قبل چه تدابیر خاصی میاندیشیده است.
دیوار تاریخی گرگان پس از دیوار چین (به طول شش هزار کیلومتر)، بزرگترین دیوار دفاعی جهان است.
این دیوار عظیم تاریخی که ۲۰۰ کیلومتر طول دارد در ۲۹ تیرماه سال ۱۳۷۸ به ثبت ملی رسید.
دیوار بزرگ اسکندر یا دیوار سرخ که در متون قدیمی نام مار سرخ نیز نامیده شده است، دیواری تاریخی است که از کنار دریای خزر در ناحیه گمیشان آغازشده و تا کوههای گیلداغ در شمال شرق کلاله ادامه مییافته است.