وزیر امور خارجۀ ایران میگوید جنایات سعودیها در یمن و اسرائیلیها در منطقه «صدای دوستانشان را هم درآورده» است، اما ملاحظات و منافع آنها را ساکت کرده است.
محمد جواد ظریف در مصاحبهای با روزنامۀ ایران که روز سهشنبه (9 شهریور) منتشر شد، گفت: «شواهد پشتِ درهای بسته نشان میدهد یک خستگی و در واقع احساس انزجاری از سیاستهای توسعۀ ترور و افراط گرایی به وجود آمده که توسط رژیم سعودی در کل جهان ایجاد شده است، اما ملاحظات و منافع سیاسی اقتصادی و نظامی باعث شده تا کشورهای ناراضی سکوت کنند یا کمتر اظهارنظر کنند.»
وی افزود: «جنایات سعودیها در یمن و اسرائیلیها در منطقه صدای دوستانشان را هم درآورده است.»
ائتلاف سعودی حملات مرگبار خود به کشور فقیر یمن را از اوایل فروردین ماه سال 1394 با هدف بازگرداندن قدرت به عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی این کشور، آغاز کرد. عربستان در این جنگ از تسلیحات ممنوعه، از جمله بمبهای خوشهایِ تولید امریکا و بریتانیا، استفاده کرده است که در اثر آن در حدود 10 هزار نفر تا کنون جان خود را از دست دادهاند.
وزیر امور خارجۀ ایران همچنین گفت: «واقعیاتی در منطقه هست که خودش را به رخ میکشد؛ واقعیت افراطیگری و سرمایهگذاری که از سوی برخی به آن دامن زده میشود. بازیگرانی که تلاش میکنند با افراطی گری خطری را در منطقه درست کنند تا به خیال خودشان برای خودشان امنیت به وجود آورند.»
وی افزود: «اینها واقعیاتی است که همه در منطقه با آن رو به رو هستند، اما ممکن است برخی به دلایل مختلف رودربایستیهایی با برخی دولتهای این منطقه داشته باشند.»
خوشحالیم که ترکیه اختلافاتش را با روسیه حل کرده است
ظریف در بخش دیگری از این گفتوگو در پاسخ به سؤالی دربارۀ همکاریِ احتمالی ایران، روسیه و ترکیه بر سر مسائل منطقهای از جمله بحران سوریه، گفت: «همکاری بیشتر کشورهای منطقه حتماً اتفاق مبارکی خواهد بود و بسیار خوشحالیم که ترکیه اختلافاتش را با روسیه حل کرده است.»
وی افزود: «معتقدیم اختلاف دو همسایۀ ما به نفع منطقه و ما نبود. از این واقعه خوشحالیم و هر دو طرف را تشویق کردیم و حاضریم با این کشورها به عنوان کشورهای مهم و تأثیرگذار در سوریه همکاری و همفکری کنیم، با تأکید بر این نکته که تصمیم گیر نهایی مردم سوریه هستند.»
روابط آنکارا و مسکو از آذر 1394 بعد از آنکه جنگندههای اف 16 ارتش ترکیه یک بمب افکن روس را در مرز سوریه سرنگون کردند، به تیرگی گرائید، اما کرملین در تیرماه اعلام کرد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در نامهای به ولادیمیر پوتین، همتای روس خود، به خاطر سرنگونی این جنگنده ابراز تأسف کرده است.
پس از کودتای نافرجامِ بخشی از ارتش ترکیه علیه دولت اردوغان در تاریخ 26 تیرماه سال جاری، پوتین در تماسی تلفنی از اردوغان حمایت کرد.
ظریف دربارۀ رویکرد ایران در قبال وقوع کودتا در ترکیه گفت: «جز این از ایران انتظار نمیرفت که کودتا را محکوم کند، مراقب وضعیت باشد و وزیر خارجه، اطلاعات و دبیر شورای امنیتش شب کودتا نخوابند و تحولات این کشور را رصد کنند.»
وی افزود: «قابل قبول نبود کشوری در همسایگی ما با چنین تحولی یعنی حمله به مبانی دموکراسیاش مواجه شود و ما بیتفاوت باشیم.»
وزیر امور خارجۀ ایران گفت: «فراموش نشده است که وقتی صدام به کویت حمله کرد ما تمام اختلافاتمان را با کویت کنار گذاشتیم و گفتیم حمله خارجی و اشغال خارجی غیر قابل قبول است. نگفتیم همین رژیم کویت بود که تا روز قبل، صدام را تا دندان مسلح می کرد که مردم ایران را بکشد.»
ظریف برخورد نظام جمهوری اسلامی ایران در روابط بینالملل را «بسیار اصولی» دانست و افزود: «با دوستان خود در ترکیه حتی قبل از کودتا نیز دربارۀ مسائل سوریه، منطقه و موضوعات دوجانبه گفتوگو میکردیم و اکنون نیز این کار را میکنیم. سیاست ما ثبات و آرامش است.»
آمادگی ورود به بحث جدی در حوزۀ حقوق بشر را داریم
رئیس دستگاه دیپلماسیِ ایران در بخش دیگری از این گفتوگو دربارۀ اتهاماتی که در حوزۀ حقوق بشر علیه ایران مطرح میشود، گفت: «ما از ابتدا گفتیم که آمادگی داریم وارد یک بحث جدی در حوزه حقوق بشر شویم. موضوع حقوق بشر یک بحث یک سویه نیست بلکه دوسویه است ما هم دیدگاه های خود را داریم.»
وی افزود: «مثلاً سؤالی که برای هر ناظری که به شرایط امروز جهان نگاه میکند پیش میآید این است که چرا خیلی از کسانی که دست به اقدامات خشونت بار می زنند، دست پرورده نظامهای غربیاند و زبان فرانسه و انگلیسی را با لهجۀ مادری حرف میزنند؟»
ظریف گفت: «چه اتفاقی در آن جوامع افتاده و چه میزان محرومیت و توهین و تحقیر را در آن متحمل شدهاند که به این میزان از خشونت و وحشیگری روی آورده اند؟ لذا گفتوگوی حقوق بشری باید دو سویه، هدفمند و برای رسیدن به برخی اهداف باشد و وزارت خارجه آمادگی داشته این گفت و گوها را آغاز کند.»