معاون وزیر امور خارجه ایران و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام گفت یکی از دستاوردهای توافق اتمی میان تهران و گروه 1+5 (برجام) جدا کردن «گره خوردگی میان برنامه موشکی و هستهای» ایران بود.
سید عباس عراقچی دوشنبه شب در آستانه اولین سالگرد امضای برجام در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو با اشاره به اینکه غربیها در مقطعی موضوع هستهای را با برنامه موشکی گره زدند، تصریح کرد: «(غربیها) در شورای امنیت در قطعنامه 1929 گفتند ایران نباید فعالیت درباره موشک بالستیکی داشته باشد ... یکی از دستاوردهای ما در برجام این بود که به هر مشقتی شده گره خوردگی موشکی و هستهای را جدا کنیم. مسائل موشکی کاملا از هستهای جدا شد. این کار بزرگی بود و خیلی انرژی بُرد.»
عراقچی تأکید کرد: «اولین موشک عماد که تست شد امریکاییها و اروپایی ها گفتند برجام نقض نشده و یعنی مساله موشکی از هستهای جدا شد.»
وی ادامه داد: «در مسائل موشکی همچنان درگیری وجود دارد. آنها نگران توانایی ما هستند. در قطعنامه 1929 موشکی ذیل فصل 7 بود و الزام آور بود و (غربیها) میگفتند ایران نباید فعالیت موشکی داشته باشد. در قطعنامه 2231 این مساله ذیل فصل 6 آمد و الزام آور نیست. حتی امریکاییها گفتند برنامه موشکی قطعنامه را نقض کرد.»
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه هیچ یک از موشکهای ما به منظور حمل کلاهک هستهای طراحی نشده، افزود: «تستهای موشکی ما به شورای امنیت رفت ولی امریکا موفق نشد حتی یک قطعنامه مطبوعاتی بگیرد. امریکاییها ناکام ماندند و خودشان 3-4 نفر را به لیست تحریم بردند و ما آنها را خیلی عقب راندیم.»
مکالمه تند ظریف با بان کی مون
عراقچی با بیان اینکه بان کی مون دبیر کل سازمان ملل باید هر 6 ماه یکبار درباره قطعنامه 2231 گزارش بدهد، گفت: «او پیش نویسی تهیه کرده، ولی هنوز این گزارش منتشر نشده است. این پیش نویس دست ما رسیده و ما به شدت اعتراض کردیم. آقای (محمد جواد) ظریف (وزیر امور خارجه ایران) مکالمه تلفنی بسیار تندی با آقای بان کی مون در روز عید فطر داشت. فردای آن روز معاون آقای بان کی مون تلفن دکتر ظریف را "طوفانی" توصیف کرد.»
وی تأکید کرد: «دبیر کل سازمان ملل اشاره به تستهای موشکی ایران اشاره کرده و نوشته بود تستهای موشکی با روحیه سازنده حاکم بر امضای توافق هستهای ناسازگار است. ما با ایشان برخورد کردیم. احتمالا بخشی از پیش نویس را به رویترز درز دادند. ما برخورد کردیم. یک مقام مسئول ناشناس از طرف ما موضع گرفت. چون پیش نویس رسمی نبود ما هم موضع رسمی نگرفتیم.»
معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد: «بان کی مون حق ندارد با گزارش خود به برجام صدمه بزند. فشار امریکا و اروپا بر ایشان موثر بوده و بحث موشکی از هستهای جداست. ما به شدت با هر حرکتی که بخواهد برای برنامه موشکی ما چالش ایجاد کند مخالفیم.»
پایبندی طرفین به تعهدات خود در قبال متن برجام
عراقچی در بخش دیگری از این گفتگو خاطر نشان کرد: «یکسال از توافق برجام و 6 ماه از اجرای برجام میگذرد ... طرفین به تعهدات خود براساس متن برجام پایبند بودهاند. هم ما تعهدات خود را اجرا کردیم و هم آنها قوانین را تغییر دادند، قطعنامهها را لغو کردند و پرونده مطالعات ادعایی را بستند.»
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که آیا انجام تعهدات آنها اثر عملیاتی داشته و بر رفع تحریمها اثر گذاشته یا خیر؟ عنوان کرد: «در نشان داده شدن و بهره مندی از آثار برجام، طرف مقابل ملاک نیست. برخی محدودیت های بیرون از برجام و برخی از تحریمهای برداشته نشده نیز مهم است. تعهدات آنها انجام شده و اگر نشده بود، پیگیری و برخورد میکردیم. اما آثار عملی رفع تحریمها بحث دیگری است.»
عراقچی تأکید کرد: «متاسفانه آثار برجام فقط به تحریمها محدود شد. 12 سال مردم ایران مقاومت کردند، چرا این کار را کردند؟ ... شعار اصلی و خواسته مردم ایران با تحمل تهدیدها و تحریمها این بود که انرژی هستهای حق مسلم ماست. برای این حق ایستادگی کردیم. یعنی این حق برای ما باید ترسیم شود.»
وی تصریح کرد: «قبل از برجام، انرژی هستهای ما ممنوع بود. میگفتند غنی سازی را صفر کنید و فردو را تعطیل کنید. بر اثر برجام، انرژی هستهای برای ما معقول و منطقی شد. شورای امنیت که میگفت هیچ کسی نباید به ایران کمک کند و از ایران خواسته بود آب سنگین را تعطیل کرده و فردو را ببندد، میآید قطعنامه را لغو و آب سنگین ما را میپذیرد و کمک به ساختن نیروگاه مدرنتر میکند.»
عراقچی با بیان اینکه «شعار حق مردم ایران برای انرژی هستهای شناسایی و تأیید شده»، گفت: «از این نظر کفه ترازو کاملا به نفع ماست. آنها قطعنامههای خود را باطل کردند ولی ما یک روز هم غنی سازی را تعطیل نکردیم.»
وی تصریح کرد: «البته برخی موانع همچنان بر سر راه اقتصاد ایران است ... فعالیتهای اقتصادی یک شبه به جای خود بر نمیگردد. کسی انتظار ندارد فروش نفت ما یک شبه از 1 میلیون بشکه به 2.5 میلیون برگردد.»
آب سنگین ما در عمان انبار میشود
عضو تیم مذاکره کننده هستهای گفت: «سازمان انرژی اتمی تصمیم گرفته آب سنگین ما در عمان انبار شود. ما در داخل کشور 130 تن آب سنگین را نگه میداریم. ما در کنار راکتور، سالانه 25 تن تولید آب سنگین داریم. نیاز ما به آب سنگین 4 سال دیگر است که به 80 تن آب سنگین برای راکتور اراک نیاز داریم.»
عراقچی ادامه داد: «نیاز راکتور اراک را 90 تن (آب سنگین) برآورد کرده بودند ما احتیاطا 130 تن در نظر گرفتیم که بقیه برای فروش عرضه میشود. اکنون 130 تن آب سنگین داریم. مذاکرات فروش انجام شد و 32 تن به امریکاییها فروختیم و پول گرفتیم. 40 تن با روسیه مذاکره کردیم.»
وی یادآور شد: «آب سنگین اراک مانند چشمه هر سال 25 تن تولید دارد. یکی از مهمترین دستاوردهای برجام به رسمیت شناختن ما در بازارهای فروش آب سنگین است. ترتیبات اجرایی آن شامل انبارها و ترتیبات نگهداری مشخص شده و کشور عمان کمکهای خوبی به ما کرده است.»