سفر «شتابزده» هیات اروپایی به ایران و نتایج آن

پس از اعلام جمع بندی گفت‌وگوهای هسته‌ای در وین، نخستین هیئت اقتصادی اروپا به ریاست زیگمار گابریل، معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان هفته جاری به تهران سفر کرد. بسیاری از ناظران و تحلیل‌گران این سفر را زمینه ساز ایجاد فرصت‌های تازه برای تجارت در این ایران دانسته‌اند. خبرگزاری دویچه‌وله آلمان با دانیل برن‌بک، رئیس اتاق بازرگانی آلمان و ایران در این خصوص مصاحبه‌ای انجام داده است که متن برگردان آن از زبان آلمانی به شرح زیر است:

دویچه وله:  به فاصله اندکی پس از دستیابی به جمع‌بندی نهایی میان ایران و گروه 1+5 زیگمار گابریل، معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان در رأس با هیأتی اقتصادی به تهران رفت. آیا این سفر کمی شتابزده نبود؟

 برن‌بک:  در آنچه اکنون در حال روی دادن است هیچ «شتابزدگی» نیست. تا پیش از این شرکت‌های آلمانی شدیداً از سیاست خارجی اتحادیه اروپا تبعیت می‌کردند، از جمله اینکه به هیچ وجه از خط مشی مذاکرات تخطی نکردند. مادامی که مذاکرات در وین و لوزان یا نقاط دیگر در جریان بود، هیچ هیأت اقتصادی یا دولتی آلمان در ایران حضور نداشت، و دیدارها عمدتاً در سطح اتاق صنایع و بازرگانی انجام می‌شد. این در حالی است که کشورهای دیگر در این حوزه بسیار فعال بودند و روشن است که مذاکرات «رو به جلو» داشتند.

در مقایسه با این کشورها آلمانی‌ها خیلی محتاط بودند و مسائل سیاسی برای آن‌ها اولویت داشت... از این رو کاملاً درست است که وقتی موانع بر طرف می‌شود و طرفین به تفاهم می‌رسند، انتظار دیگر جایز نیست و باید سریعاً وارد عمل شد و میدان را به دیگران واگذار نکرد.

افزون بر آن، در هر گردهمایی این درک میان طرف ایرانی و آلمانی وجود دارد که علی رغم انجام این دیدار هنوز برای مبادلات تجاری زمان لازم است و در حقیقت این یک سفر مقدماتی و نمادین است تا نشان دهد که موفقیت مذاکرات تنها روی کاغذ نبوده و در دیدارهای عینی نیز نمود می‌یابد.

دویچه وله: کدام حوزه‌ها از رفع تحریم‌ها بیشترین سود را خواهند برد؟

برن‌بک:  ساختارهای قدیمی مناسبات آلمان و ایران احیا می‌شوند: یعنی پیش از هر چیز ماشین‌سازی و احداث تاسیسات، صادرات قطعات برای صنایع خودروسازی، در حجم معینی مواد خام برای شیمی، داروسازی و نیز فن‌آوری پزشکی و همچنین همه صادرات ممکن دیگر برای صنایع چاپ و دیگر حوزه‌ها. ولی ماشین‌سازی و احداث تاسیسات در کانون قرار دارد. این بخش بیش از همه از عقب‌ماندگی آسیب دیده است و بنابراین بیش از همه نیز سود خواهد برد.

دویچه وله: مشخصا چه باید روی دهد تا مناسبات اقتصادی دوباره اعتلا یابند؟

برن‌بک: در این باره باید گفت که بزرگ‌ترین بخش توان صادراتی آلمان اصلا به صورت مستقیم مشمول تحریم‌ها نبوده است. اما در اثر تصمیم‌های غیرقضایی، نهادی و سیاسی محدود شده بود. برای نمونه بانک‌ها که در مورد آن‌ها عملاً فقط بخش کوچکی مانند پرداخت‌ها به ایران ممنوع شده بود. ولی آن‌ها بعضا بطور صد در صد از انتقال پول به ایران و یا انتقال پرداخت‌های با ایران خودداری می‌کردند. دیگر این‌که موضوع ابدا بر سر آن نبود که کالاهای مشخصی ممنوع هستند، بلکه (بانک‌ها) از ترس اقدامات تلافی جویانه و مجازات‌های دولت امریکا هرگونه پرداختی در رابطه با ایران را رد می‌کردند؛ صرفنظر از اینکه انتقال وجه مربوط به کالاهای بشردوستانه باشد، یا پول‌های خصوصی باشند یا اینکه واقعا کالاهایی باشند که در معاملات نگاهی انتقادی به آن‌ها وجود داشت.

مساله اصلی که باید حل شود این است که مناسبات عادی بانکی و امکان انتقال پول باید دوباره برقرار شود، در دومین گام تامین مالی از طریق اوراق اعتباری و در گام سوم «بیمه هرمس» باید اجرایی شوند. در پایان این زنجیره، بانک‌های هم‌فرجام (کنسرسیال) قرار دارند که برای پروژه‌های بزرگ با هم همکاری می‌کنند تا به صورت مشترک از پروژه‌های بالاتر از یک یا دو یا سه میلیاردی پشتیبانی کنند. ولی این امر قطعا دو یا سه سال زمان لازم دارد تا تثبیت شود.

دویچه‌وله: ایران باید چه کار کند تا بتواند از گشایش اقتصادی به روی غرب برای خود میوه‌چینی کند؟

برن‌بک: اقتصاد ملی ایران به میزان زیادی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز و محصولات پتروشیمی وابسته است تا بتواند ارز مورد نیاز خود را تامین کند. برای ایران کاهش بهای نفت وقتی بخواهد دوباره به بازار جهانی بازگردد طبعا یک تنگناست. بنابراین ایران می‌بایست دو برابر نفت در مقایسه با زمانی که بهای نفت بشکه‌ای ۱۰۰ دلار امریکایی یا بیشتر بود، بفروشد تا بتواند به سطح درآمدهای آن زمان خود برسد.

اما ایران در حال حاضر نمی‌تواند از این تنگنا رهایی یابد مگر از طریق افزایش صادرات نفت، اکتشافات و مدرنیزه کردن و نوسازی پالایشگاه‌ها. ایران همزمان می‌خواهد از وابستگی یکجانبه به صادرات مواد خام فاصله بگیرد و نیرومندتر به پهنۀ پردازش موادخام و فروش فرآورده‌های آن روی آورد. اما این کار نیز مستلزم پول است و سرمایه‌گذاری در پتروشیمی، وقتی کسی بخواهد تجهیزات آن را در غرب بخرد، نیازمند دلارها و یوروهای فراوانی است. چین هم نمی‌تواند  آن کیفیتی را که ایرانی‌ها خواهان آن هستند ارائه دهد. بنابراین این مشکل را نهایتا فقط می‌توان از طریق پیشروی‌های دلیرانه و طبعا همچنین از طریق بهبود مناسبات با کشورهای صادرکننده مانند آلمان حل کرد.

دویچه وله: حالا مشخصا پس از سفر «نمادین» هیات آلمانی به ایران چه اتفاقی خواهد افتاد؟

برن‌بک: تصور عمومی بر این است که دیگر نباید به زمان پیش از کسب موفقیت اخیر بازگشت و تحریم‌ها هم تکرار نخواهد شد که این پایه و اساس سرمایه‌گذاری‌های آینده است. در این رابطه در نیمه دوم سال جاری شاهد افزایش آشکار ارقام صادرات آلمان خواهیم بود. تجارت سریعا صورت می‌گیرد. معنای آن این‌ است که باید به خرید رفت، سفارش‌ها را ارائه کرد، قراردادهای مقدماتی را به قراردادهای نهایی تبدیل کرد و سپس باید پرداخت بانکی را از طریق کشور ثالث یا بانکی در خارج انجام داد، یا باید در صورت لزوم با یک چمدان پول پرداخت‌ها را انجام داد تا کالای سفارشی تحویل داده شود.

شرکت‌های حمل و نقل و باربری در حال حاضر ـ و این برای دو سال آینده نیز صادق است-  نمی‌توانند از اوضاع بد سفارش‌ها با ایران گله کنند. آن‌ها سخت مشغول خواهند بود تا از عهدۀ حمل محموله ها به تهران بر آیند. 

Press TV’s website can also be accessed at the following alternate addresses:

www.presstv.co.uk