چند روز پس از آن که پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان با به کارگیری لفظ «نسلکشی» درباره کشتار ارامنه در سال 1915 خشم آنکارا را برانگیخت، پارلمان اروپا نیز با تصویب قطعنامهای این قتلعام را که یک قرن پیش در دوران حکومت عثمانی روی داد، با همین عنوان توصیف کرده است.
اگرچه پارلمان اروپا در سال 1987 نیز کشتار ارامنه در جنگ جهانی اول را نسل کشی نامیده بود اما این قطعنامه که چهارشنبه (26 فروردین) تصویب شد ممکن است سبب بروز تنش با ترکیه، نامزد عضویت در اتحادیه اروپا شود. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه حتی پیش از به رای گذاشته شدن این مصوبه بیاعتنایی خود را نسبت به نتیجه آن اعلام کرده بود.
پس از تصویب قطعنامه، وزارت خارجه ترکیه پارلمان اروپا را به تلاش برای تحریف تاریخ متهم کرد.
این قطعنامه که با رای اکثریت قاطع نمایندگان تصویب شد، «حوادث ناگوار سالهای 1915 تا 1917 در حق مردم ارمنستان را که در آن زمان در امپراتوری تحت کنترل استانبول زندگی میکردند مصداق نسلکشی دانست.
ادوارد نعلبندیان، وزیر خارجه ارمنستان در بیانیهای با تقدیر از این قطعنانعه آن را اقدامی در راستای دفاع از حقوق بشر دانست.
وی افزود: «این قطعنامه حاوی پیام مهمی برای ترکیه است تا با گرامیداشت صدمین سالگرد نسلکشی ارامنه با گذشته خود روبرو شود و با به رسمیت شناختن نسلکشی ارامنه زمینه آشتی حقیقی میان مردم ترکیه و ارمنستان را فراهم آورد.»
اردوغان پیشتر در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که «گوش وی برای هر تصمیمی که اتحادیه اروپا درباره ادعاهای نسلکشی ارامنه اتخاذ کند یکی در و دیگری دروازه است.»
وی در فرودگاه انکارا پیش از عزیمت به قزاقستان گفت: «ناگفته پیدا است ترکیه زیر بار ننگ نسلکشی نخواهد رفت.»
این در حالی است که اردوغان سال 2014 به عنوان نخست وزیر وقت ترکیه برای نخستین بار به نوادگان قربانیان کشتار ارامنه تسلیت گفت.
با این حال، وی گفت قابل قبول نیست که ارمنستان این موضوع را «به موضوع نزاع سیاسی» تبدیل کند. برخلاف ارمنستان که شمار قربانیان را یک میلیون و 500 هزار نفر اعلام میکند، ترکیه میگوید 300 تا 500 هزار ارمنی در آن سال کشته شدند.
ترکیه میگوید در پی شورش ارامنه علیه امپراتور عثمانی و حمایت آنها از حمله نظامیان روسیه، بسیاری از ترکها نیز در این درگیریهای قومی که در جریان جنگ جهانی اول رخ داد کشته شدند.
پاپ فرانسیس یکشنبه در صدمین سالروز کشتار ارامنه که در کلیسای سنت پیتر در واتیکان برگزار شد برای توصیف کشتار ارامنه به نقل از بیانیهای که پاپ ژان پل دوم، رهبر پیشین کاتولیکهای جهان و اسقف اعظم ارمنستان در سال 2011 امضا کردند، از واژه «نسلکشی» برای آن حادثه استفاده کرد.
دولت آنکارا سریعا به اظهارات یکشنبه گذشته پاپ فرانسیس که قتلعام ارامنه را «نخستین نسلکشی قرن بیستم» خواند واکنش نشان داد و در بحبوحهی اختلافات دیپلماتیک بر سر این موضوع سفیر واتیکان را احضار کرد و سفیر خود را نیز از آنجا فرا خواند.
ارمنستان میگوید حدود 1.5 میلیون نفر بین سالهای 1915 و 1917 در جنگ جهاني اول «به دست سربازان ترک امپراتوري عثمانی» کشته شدند.
ارمنستان، آرژانتین، بلژیک، کانادا، فرانسه، ایتالیا، روسیه و اوروگوئه به طور رسمی این حادثه را نسل کشی میدانند.
م ص/م ح